Sự nghiệp sân khấu Isabella_Andreini

Isabella Canali sinh năm 1562 tại Padova, Ý trong một gia đình người Venezia giàu có và danh tiếng[1]. Nhận được sự giáo dục tốt ngay từ nhỏ, bà có thể nói được nhiều ngoại ngữ[2], trong đó nói trôi chảy tiếng Pháptiếng Tây Ban Nha[3]. Ngoài khả năng diễn xuất và văn thơ, Isabella còn là một nhạc sĩ, ca sĩ thành công[2]. Bà sở hữu một chất giọng đẹp, một "soavissimo tocco nella musica" (nhạc cảm rất thanh nhã)[4], tài năng biểu diễn nhiều nhạc cụ[5] cùng sự hiểu biết đáng kể về âm nhạc. Cũng giống như những diễn viên hài kịch ứng tác khác, bà cũng thường hát trên sân khấu[6]. Con dâu của bà sau này, Virginia Andreini, cũng là một ca sĩ nổi tiếng trong thế kỷ 17.

Sự nghiệp diễn xuất của Canali khởi đầu vào năm 1576, khi vào vai một innamorata (tiếng Ý, nghĩa là người phụ nữ đang yêu) trong đoàn kịch danh tiếng Gelosi ở Bologna[7]. Người quản lý đoàn kịch lúc này là Flaminio Scala, đã đem đoàn đi lưu diễn ở Pháp và được biểu diễn trước nhà vua Henri IIIBloisParis[7].

Năm 1578, khi mới chỉ 16 tuổi, Canali kết hôn với Francisco Andreini, một diễn viên đồng nghiệp và sau này đã giữ chức quản lý trong đoàn hát. Sau khi kết hôn với Francisco, sự nghiệp diễn xuất của Isabella đã thu được những thành công lớn, với những vai diễn mang tên mình trong hàng loạt những vở kịch được viết riêng như: La Fortunata Isabella (Isabella may mắn), Le Burle di Isabella (Trò tai quái của Isabella), La gelosa Isabella (Isabella ghen tị) và Isabella astrologa (Isabella, nhà chiêm tinh)[7]. Đặc biệt, tác phẩm lừng danh ghi tên tuổi của bà, La Pazzia di Isabella (Sự điên rồ của Isabella), đã được bà biểu diễn trong lễ hội mừng đám cưới của Ferdinando I de Medici xứ Toscana và Christine của Lorraine vào ngày 13 tháng 5 năm 1589[7]. Tác phẩm này đã cho thấy khả năng diễn xuất đa dạng của Isabella, bà không chỉ đóng những vai prima donna innamorata (nữ chính lãng mạn) đã gắn liền với tên tuổi của mình, mà còn có thể bắt chước toàn bộ những vai chính (maschere) khác trong vở hài kịch một cách tài tình, kể cả vai nam và vai nữ, như Pantalone, Graziano, Zanni, Pedrolino, Franceschina...[8]. Với tài năng của mình, bà đã nhận được sự thán phục của cả giới hoàng tộc lẫn dân chúng[9], đặc biệt khi mà thời kì đó, những quan niệm khắt khe cho rằng nữ diễn viên là những "con điếm hư hỏng", "nhục nhã"[8] cũng như nhiều nước không cho phép nữ giới xuất hiện trên sân khấu[10], thì thành công của Isabella đã chứng minh cho tài năng nghệ thuật và khả năng theo đuổi sự nghiệp của phụ nữ, bên ngoài cuộc sống gia đình[8]. Ngoài Gelosi, đôi khi bà còn cộng tác với một số đoàn kịch khác như với Confidenti ở Genoa vào năm 1589, Uniti vào năm 1601[11].

Trong chuyến lưu diễn thứ ba của bà tới Pháp vào mùa đông và mùa xuân năm 1603-1604, Andreini đã biểu diễn trước triều đình Phápvua Henri IVFontainebleauParis. Chuyến lưu diễn đã thu được những thành công lớn, tài năng diễn xuất của Isabella đã nhận được sự khen ngợi của Henri IV và hoàng hậu Marie de' Medici[11]. Khi đoàn đi tới Lyon, Isabella đã bị sẩy thai khi đang có mang đứa con thứ 8. Bà qua đời tại Lyon vào ngày 10 tháng 6 năm 1604, khi 42 tuổi[1][5].

Sau khi Isabella qua đời, chồng bà Francisco đã từ bỏ sự nghiệp sân khấu và đoàn hát Gelosi cũng từ đó tan rã[12]. Francisco Andreini qua đời vào năm 1624. Họ có bảy người con, 5 trong số đó trở thành các nữ tu và giáo sĩ ở tu viện[12]. Con gái Latvia đã được công tước xứ Mantua, Vincenzo I Gonzagai, nhận làm con nuôi từ năm 1586[12]. Con trai lớn của hai người, Giambattista Andreini, từng là một diễn viên ở Gelosi khi ông 20 tuổi, sau này đã trở thành nhà viết kịch và là người sáng lập đoàn kịch Fedeli[11].